Temel Kavramlar

class Anahtar Sözcüğü

Temel sınıf tanımı class anahtar sözcüğü ile başlar sınıf isminin ardından gelen bir çift kaşlı ayracın arasında sınıfa ait özelliklerin ve yöntemlerin tanımları bulunur.

Sınıf ismi olarak herhangi bir geçerli yafta kullanılabilir ancak bu PHP için ayrılmış sözcüklerden biri olmamalıdır. Geçerli bir sınıf ısmı bir harf veya alt çizgi ile başlar, sayılar, harfler veya alt çizgiler içerebilir. Bir düzenli ifade olarak şöyle bir şablonla eşleşmelidir: ^[a-zA-Z_\x80-\xff][a-zA-Z0-9_\x80-\xff]*$.

Bir sınıfın kendi sabitleri, değişkenleri (bunlara "özellik" de denir) ve işlevleri (bunlara "yöntem" de denir) olabilir.

Örnek 1 - Basit bir sınıf tanımı

<?php
class BasitSınıf
{
    
// özellik bildirimi
    
public $öntanımlı 'öntanımlı bir değer';

    
// yöntem tanımı
    
public function ÖntanımlıyıGöster() {
        echo 
$this->öntanımlı;
    }
}
?>

Bir nesne bağlamı içinden bir yöntem çağırmak için $this diye bir sözde değişken kullanılır. $this çağrılan nesnenin değeridir.

Uyarı

Statik olmayan yöntemin statik olarak çağrılması Error yavrulanmasına sebep olur. PHP 8.0.0 öncesinde bunun kullanımdışı olduğuna dair bir uyarı verilir ve tanımlanmamış olarak $this ile sonuçlanırdı.

Örnek 2 - $this sözde değişkeninin kullanımı

<?php
class A
{
    function 
foo()
    {
        if (isset(
$this)) {
            echo 
'$this tanımlı (';
            echo 
get_class($this);
            echo 
")\n";
        } else {
            echo 
"\$this tanımsız.\n";
        }
    }
}

class 
B
{
    function 
bar()
    {
        
A::foo();
    }
}

$a = new A();
$a->foo();

A::foo();

$b = new B();
$b->bar();

B::bar();
?>

Yukarıdaki örneğin PHP 7 çıktısı:

$this is defined (A)

Deprecated: Non-static method A::foo() should not be called statically in %s  on line 27
$this is not defined.

Deprecated: Non-static method A::foo() should not be called statically in %s  on line 20
$this is not defined.

Deprecated: Non-static method B::bar() should not be called statically in %s  on line 32

Deprecated: Non-static method A::foo() should not be called statically in %s  on line 20
$this is not defined.

Yukarıdaki örneğin PHP 8 çıktısı:

$this is defined (A)

Fatal error: Uncaught Error: Non-static method A::foo() cannot be called statically in %s :27
Stack trace:
#0 {main}
  thrown in %s  on line 27

new Anahtar Sözcüğü

Bir sınıfın örneğini oluşturmak için new anahtar sözcüğü kullanılmalıdır. Nesnenin hata durumunda daima yeni bir değişkene atanarak oluşturulması için kurucusunun bir istisna oluşturmaması gerekir. Sınıflar, örnekleme öncesi tanımlanmış olmalıdır (ve bu, bazı durumlarda bir gereksinimdir).

Bir string türünde dizge new ile kullanılmış bir sınıf ismi içeriyorsa bu sınıfın yeni bir örneği oluşturulur. Eğer sınıf bir isim alanı içersindeyse bu yapılırken sınıfın tam nitelenmiş ismi kullanılmalıdır.

Bilginize:

Sınıfın yapıcısına iletilecek hiçbir değiştirge yoksa, sınıf adından sonra parantez kullanmak gerekmez.

Örnek 3 - Bir sınıf örneğinin oluşturulması

<?php
$örnek 
= new BasitSınıf();

// Bu bir değişkenle de yapılabilir:
$sınıf 'BasitSınıf';
$örnek = new $sınıf(); // new BasitSınıf()
?>

Sınıf bağlamında yeni bir nesneyi new self veya new parent kullanarak oluşturmak mümkündür.

Oluşturulmuş bir sınıf örneğinin yeni bir değişkene atanması sırasında, yeni değişken, atanan nesneyle aynı örneğe erişecektir. Bu davranışın örneklerin bir işleve aktarılmasından bir farkı yoktur. Kopyalamak suretiyle oluşturulmuş bir nesnenin daima bir kopyası yapılabilir.

Örnek 4 - Nesne Atama

<?php
$örnek 
= new BasitSınıf();

$atama     =  $örnek;
$gönderim  =& $örnek;

$örnek->var '$atama bu değere sahip olacak';

$örnek null// $örnek ve $gönderim null olur

var_dump($örnek);
var_dump($gönderim);
var_dump($atama);
?>

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

NULL
NULL
object(BasitSınıf)#1 (1) {
  ["var"]=>
  string(30) "$atama bu değere sahip olacak"
}

Bir nesnenin örneğini oluşturmak için yeni yollar kullanılabilmektedir:

Örnek 5 - Yeni nesneler oluşturmak

<?php
class Test
{
    static public function 
getNew()
    {
        return new static;
    }
}

class 
Child extends Test
{}

$obj1 = new Test();
$obj2 = new $obj1;
var_dump($obj1 !== $obj2);

$obj3 Test::getNew();
var_dump($obj3 instanceof Test);

$obj4 Child::getNew();
var_dump($obj4 instanceof Child);
?>

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

bool(true)
bool(true)
bool(true)

Yeni oluşturulmuş bir nesnenin üyesine tek bir ifadede erişmek mümkündür:

Örnek 6 - Yeni oluşturulmuş bir nesnenin üyesine erişim

<?php
echo (new DateTime())->format('Y');
?>

Yukarıdaki örnek şuna benzer bir çıktı üretir:

2016

Bilginize: PHP 7.1'den önce, bir yapıcı işlev tanımlanmamışsa değiştirgeler değerlendirilmez.

Özellikler ve Yöntemler

Sınıf özellikleri ve yöntemleri ayrı isim alanlarında ("namespace") yer alır, dolayısıyla bunlar aynı isimde olabilir. Sadece bağlama bağlı kalarak, bir özelliğin mi yoksa bir yöntemin mi çağrıldığına (yani, bir değişkene erişim veya işlev çağrısı) bakmadan her ikisi de aynı gösterimle kullanılabilir.

Örnek 7 - Özelliğe erişim ya da yöntem çağrısı

<?php
class Foo
{
    public 
$bar 'özellik';

    public function 
bar() {
        return 
'yöntem';
    }
}

$obj = new Foo();
echo 
$obj->barPHP_EOL$obj->bar(), PHP_EOL;

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

özellik
yöntem

Bunun anlamı: Bir özelliğe atanmış bir anonim işlevi doğrudan çağırmak mümkün değildir. Bunun yerine, özellik önce örneğin bir değişkene atanmalıdır. Böyle bir özelliği parantez içine alarak doğrudan çağırmak mümkündür.

Örnek 8 - Bir özelliğe atanmış bir anonim işlevi çağırmak

<?php
class Foo
{
    public 
$bar;

    public function 
__construct() {
        
$this->bar = function() {
            return 
42;
        };
    }
}

$obj = new Foo();

echo (
$obj->bar)(), PHP_EOL;

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

42

extends Anahtar Sözcüğü

Bir sınıfın bildiriminde extends anahtar sözcüğü kullanılarak başka bir sınıfın sabit, yöntem ve özellikleri miras alınabilir. Çok sayıda sınıfı miras alarak genişlemek mümkün değildir, bir sınıf sadece bir ana sınıfı miras alabilir.

Miras alınan sabit, yöntem ve özellikler, ebeveyn sınıfta tanımlı isimleriyle yeniden bildirilerek geçersiz kılınabilir; bu sadece ebeveyn sınıfın final tanımlı yöntemleri için yapılamaz. Geçersiz kılınmış yöntemlere ve statik özelliklere parent:: öneki ile atıfta bulunarak erişilebilir.

Örnek 9 - Basit bir sınıfın miras alınması

<?php
class EkSınıf extends BasitSınıf
{
    
// ebeveyn yöntemi yeniden bildirelim
    
function değerGöster()
    {
        echo 
"Sınıf genişletiliyor\n";
        
parent::değerGöster();
    }
}

$ek = new EkSınıf();
$ek->değerGöster();
?>

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

Sınıf genişletiliyor
bir öntanımlı değer

Değiştirge sırası uyumluluk kuralları

Bir yöntem geçersiz kılınırken değiştirgelerin yerleri ebeveyn yöntem ile uyumlu olmalıdır. Aksi takdirde, ölümcül bir hata üretilir. PHP 8.0.0 öncesinde E_WARNING seviyesinde bir hata üretilirdi. Değiştirgelerin yerleri, özgüllük kurallarına uyuyorsa, zorunlu bir değiştirgeyi isteğe bağlı duruma getiriyorsa ve herhangi bir yeni değiştirge isteğe bağlıysa uyumludur. Bu, Liskov İkame İlkesi olarak bilinir. Kurucu ve özel yöntemler bu uyumluluk kurallarından muaf olduğundan bir uyuşmazlık durumunda ölümcül bir hata oluşmaz.

Örnek 10 - Uyumlu çocuk yöntemler

<?php

class Base
{
    public function 
foo(int $a) {
        echo 
"Geçerli\n";
    }
}

class 
Extend1 extends Base
{
    function 
foo(int $a 5)
    {
        
parent::foo($a);
    }
}

class 
Extend2 extends Base
{
    function 
foo(int $a$b 5)
    {
        
parent::foo($a);
    }
}

$extended1 = new Extend1();
$extended1->foo();
$extended2 = new Extend2();
$extended2->foo(1);

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

Geçerli
Geçerli

Aşağıdaki örnekler, bir değiştirgeyi kaldıran veya isteğe bağlı bir değiştirgeyi zorunlu kılan bir çocuk yöntemin ebeveyn yöntemle uyumlu olmadığını gösterir.

Örnek 11 - Bir çocuk yöntem bir değiştirgeyi kaldırdığında ölümcül hata oluşur

<?php

class Base
{
    public function 
foo(int $a 5) {
        echo 
"Geçerli\n";
    }
}

class 
Extend extends Base
{
    function 
foo()
    {
        
parent::foo(1);
    }
}

Yukarıdaki örneğin PHP 8.0 çıktısı şuna benzer:

Fatal error: Declaration of Extend::foo() must be compatible with Base::foo(int $a = 5) in /in/evtlq on line 13

Örnek 12 - Bir çocuk yöntem isteğe bağlı bir değiştirgeyi zorunlu kıldığında ölümcül hata oluşur

<?php

class Base
{
    public function 
foo(int $a 5) {
        echo 
"Geçerli\n";
    }
}

class 
Extend extends Base
{
    function 
foo(int $a)
    {
        
parent::foo($a);
    }
}

Yukarıdaki örneğin PHP 8.0 çıktısı şuna benzer:

Fatal error: Declaration of Extend::foo(int $a) must be compatible with Base::foo(int $a = 5) in /in/qJXVC on line 13
Uyarı

Bir çocuk sınıfta bir yöntemin değiştirgesini yeniden adlandırmak değiştirge sırası uyumsuzluğu değildir. Ancak, isimli değiştirgeler kullanılırsa çalışma zamanı hatasına (Error) neden olacağından bu önerilmez.

Örnek 13 - Bir çocuk sınıfta isimli değiştirgeler yeniden adlandırıldığında hata oluşur

<?php

class {
    public function 
test($foo$bar) {}
}

class 
extends {
    public function 
test($a$b) {}
}

$obj = new B;

// Pass parameters according to A::test() contract
$obj->test(foo"foo"bar"bar"); // HATA!

Yukarıdaki örnek şuna benzer bir çıktı üretir:

Fatal error: Uncaught Error: Unknown named parameter $foo in /in/XaaeN:14
Stack trace:
#0 {main}
  thrown in /in/XaaeN on line 14

::class

class anahtar sözcüğü, ayrıca sınıf isim çözünürlüğü için de kullanılabilmektedir. SınıfAdı sınıfının tam nitelenmiş ismini SınıfAdı::class biçeminde kullanarak bir dizge elde edilebilir. Bu, özellikle isim alanlı sınıflarda çok kullanışlıdır.

Örnek 14 - Sınıf adı çözünürlüğü

<?php
namespace NS {
    class 
SınıfAdı {
    }

    echo 
SınıfAdı::class;
}
?>

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

NS\SınıfAdı

Bilginize:

::class kullanarak sınıf ismi çözünürlüğü bir derleme zamanı dönüşümüdür. Yani, sınıf ismi dizgesi oluşturulduğu sırada otomatik bir yükleme henüz oluşmamıştır. Sonuç olarak, sınıf henüz mevcut değilken bile sınıf isimleri genişletilir. Bu durumda hiçbir hata oluşmaz.

Örnek 15 - Eksik sınıf adı çözümlemesi

<?php
print Does\Not\Exist::class;
?>

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

Does\Not\Exist

PHP 8.0.0'dan itibaren, ::class sabiti nesnelerde de kullanılabilir. Bu çözümleme derleme zamanında değil çalışma zamanında gerçekleşir. Etkisi, nesne üzerinde get_class() işlevini çağırmakla aynıdır.

Örnek 16 - Nesne adı çözümlemesi

<?php
namespace NS {
    class 
ClassName {
    }
}
$c = new ClassName();
print 
$c::class;
?>

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

NS\ClassName

Güvenli Null yöntemler ve özellikler

PHP 8.0.0'dan itibaren, özelliklere ve yöntemlere, "güvenli null" işleci ile de erişilebilir: ?->. Güvenli null işleci, yukarıdaki özellik veya yöntem erişimiyle aynı şekilde çalışır, tek fark, başvurulan nesne null ise bir istisna yerine null döner. Başvurulan nesne bir zincirin parçasıysa, zincirin geri kalanı atlanır.

Etkisi, her bir erişimi önce is_null() denetiminden geçirmeye benzer, ancak daha karmaşıktır.

Örnek 17 - Güvenli Null İşleci

<?php

// PHP 8.0.0 ve sonrasında, bu satır:
$result $repository?->getUser(5)?->name;

// aşağıdaki kod kümesi ile aynıdır:
if (is_null($repository)) {
    
$result null;
} else {
    
$user $repository->getUser(5);
    if (
is_null($user)) {
        
$result null;
    } else {
        
$result $user->name;
    }
}
?>

Bilginize:

Güvenli Null işleci işleci, en iyi, null değerinin bir özellik veya yöntem dönüşü için geçerli ve beklenen olası bir değer olarak kabul edilmesi durumunda kullanılır. Bir hatayı belirtmek için, bir istisna oluşturmak tercih edilebilir.